Sierpik Koronowaty

Sierpik koronowaty (Serratula coronata), wieloletnia bylina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae), o podobnych właściwościach jak Szczodrak Krokoszowaty (Rhaponticum carthamoides). Zakres jego występowania w stosunku do wspomnianego Szczodraka jest zdecydowanie większy. Rozciąga się od Europy Środkowej poprzez Azję wschodnia do Afryki północnej. Występuje jako pojedyncze stanowiska, a czasami tworzy niekończące się łany. Można go spotkać na Ukrainie, Kaukazie, Syberii, Dalekim Wschodzie, Mongolii, Chinach, Korei i Japonii. Typowym siedliskiem są podmokłe łąki, doliny dużych rzek, wysychające bagna i obrzeża stawów. Dobrze rośnie w pełnym słońcu, a za optymalne dla wzrostu i rozwoju uważa się gleby zasobne w próchnicę, a także torfowiska o wysokiej wilgotności (17-36%). Z powodzeniem kolonizuj foldery zalewowe rzek, na których okresowo pojawia się woda jednak nie dłużej niż 10 dni. Poza wspomnianymi tu stanowiskami, Sierpika możemy spotkać na zboczach gór i porastających je lasach, do wysokości 1600 m n.p.m.

  

  

Sierpik koronowaty w porównaniu do Szczodraka Krokoszowatego dość późno rozpoczyna wegetacje. Z podziemnego dość płytkiego zółto-szarego, ale rozłożystego (20-50 cm) kłącza z licznymi korzeniami nitkowymi co roku wyrasta kilka do kilkunastu pędów kwiatowych. Pędy kwiatowe młodych roślin dorastają do 40-50 cm, a starszych nawet do 140-170 cm. Pędy są proste, rowkowane, kątowe, na szczycie często rozgałęzione. Pokryte liśćmi siedzącymi, u dołu dłuższe 20-45 cm , a górne krótsze 3-7 cm. Liście 5-7 palczaste na obrzeżach piłkowane, delikatnie kutnerowate, z góry ciemnozielone od spodu jasne z wyraźnie widocznymi „żyłkami”. Pędy w zależności od wieku rośliny zwieńczone jednym lub kilkoma kwiatami, często dość zagęszczonymi. Koszyczki kwiatowe owalne o średnicy 1,5-2,5 cm. Kwiaty fioletowo-liliowe, dwupłciowe, a niektóre zewnętrzne bywają żeńskie. Kwitnie przez 2-3 miesiące (lipiec-wrzesień). Owocem jest połyskujące, jasno brązowa niełupka, długości 5-7 mm grubości 1,2-1,7 mm w najgrubszym miejscu. Każdy owoc posiada resztki puchu kielichowego pozwalający na przemieszczanie się wraz z wiatrem. Jeden dojrzały kwiatostan wytwarza ok 20-70 nasion, a ich waga to 3-5g na 1000 szt.

  

Sierpik Koronowaty nasiona

  

Sierpika jako roślinę leczniczą możemy uprawiać w własnym ogrodzie,. Rozmnażamy poprzez wysiew nasion, albo przez podział karpy korzeniowej. W warunkach naturalnych sierpik Sierpik daje duży samosiew. Młode siewki które pojawiają się jeszcze przed zimą w większości wymarzają. Aby nie do puścić do takiej sytuacji nasiona zbieramy, gdy tylko osiągną dojrzałość i wysiewamy wprost do gruntu późną jesienią przed pierwszymi przymrozkami. Taki wysiew zbliżony do naturalnego zapewnia odpowiednie „przeleżenie” i stratyfikacje naturalna, jednocześnie zapobiega wschodom siewek w roku siania. Nasiona możemy także wysiać wiosną, jednak ta metoda wymaga poddaniu nasion 1-2 miesięcznej zimnej stratyfikacji. Stratyfikacje przeprowadzamy podobnie jak w przypadku Szczodraka Krokoszowatego w wilgotnym piasku w temperaturze 0-4 st (dolna półka lodówki).

  

Siewki sierpika 2023

  

Dobrze przeprowadzona stratyfikacja 2-3 krotnie podnosi procent kiełkujących nasion. Tak spreparowane nasiona, szczególnie te które przeleżały 2 miesiące powinny już posiadać widoczne gołym okiem małe kiełki. Siew przeprowadzamy na początku maja na rozsadnik, albo do małych doniczek, gdy zamierzamy zrobić rozsadę. Bardzo ostrożnie wyjmując pojedyncze nasiona i umieszczamy je w ziemi na głębokości 1-2 cm, przy założeniu 40-45 nasion na m2.

  

 

Sadzonki sierpika doniczki P8

  

Siewki rosną bardzo powoli i wymagają częstego podlewania. Gęstość jaką tu zaprezentowana jest typowa dla roślin do trzeciego roku, potem z względu na znaczne rozmiary wymagają przerzedzenia. Sadząc Sierpika z rozsady doniczkowej od razu ustalamy rozstaw 40x40cm lub więcej. Sierpik jest odporny na duże spadki temperatur. W rzadkich opisach tej rośliny głównie na Rosyjskich stronach można wyczytać, że w czasie srogich zim, może przemarzać i wymaga okrycia. Swoje najstarsze Sierpiki mam już kilkanaście lat , nie okrywane zimują bezproblemowo w gruncie.

  

  

2 letni sierpik w gruncie wiosną i pierwsze właściwe liście

  

2 lata czekania i pierwsze pąki kwiatowe (połowa czerwca)

  

Sierpik Koronowaty kwiat

 

Sierpik koronowaty podobnie jak Szczodrak Krokoszowaty, dzięki dużej zawartości ecdysteroidów jest roślina wybitnie adaptogenną. Pełna aktywność farmakologiczną dziko rosnący sierpik uzyskuje po 9-12 latach , a taki z uprawy już w 5-6 roku po posadzeniu. Jest to roślina mało znana, prace badawcze trwają głównie w Rosji. Pierwsze wyniki są bardzo obiecujące. Zawartość związków aktywnych głównie ecdysteroidów w dziko rosnącym Szczodraku to ok. 0,12-0,57%, natomiast zawartość tych samych związków w Sierpiku Koronowatym o aż 0,31-1,15%, czyli dwukrotnie więcej. Reasumując preparaty z Sierpika mogą z powodzeniem zastąpić te otrzymywane z Szczodraka Krokoszowatego, przy czym dawkę stosuje się o połowę mniejszą.

Działanie Ecdysteronu:

Wzrost syntezy białek
Poprawa funkcjonowania układu nerwowego
Wzrost zawartości białek i glikogenu w mięśniach
Stabilizacja poziomu glukozy we krwi
Regulacja poziomu insuliny we krwi – zapobiega gromadzeniu tłuszczu zapasowego
Stymulacja procesów regeneracyjnych i naprawczych wszystkich tkanek
Stabilizacja błon komórkowych
Działanie antyoksydacyjne
Silne działanie przeciwzapalne
Silne działanie antykataboliczne – ogranicza stężenie oraz aktywność kortyzolu
Wzrost wydolności tlenowej organizmu
Wzrost beztłuszczowej masy mięśniowej i redukcja tkanki tłuszczowej
Redukcja zmęczenia i apatii, działanie energetyzujące i witalizujące
Poprawa siły mięśniowej

 

aktualizacja 3 10 2024