Tarczyca bajkalska

Tarczyca bajkalska – to niewysoka bo wyrastająca zaledwie do 40-50 cm bardzo efektowna bylina. W naturalnych warunkach występująca na terenach Mongolii, Chin, Japoni i w okolicach jeziora Bajkał, stąd jej potoczna nazwa. Nazwa łacińska scutella nawiązuje do kształtu kwiatu, a w zasadzie do okrywy kielicha (scutella to miseczka-naczynie). Roślina którą w kraju można zobaczyć tylko w nielicznych ogrodach botanicznych i prywatnych kolekcjach. Należy do większej rodziny około 300 gatunków, z czego większe znaczenia lecznicze mają także:
- Scutellaria barbata - tarczyca brodata pospolita na terenie południowych Chin, Indii, Nepalu i Korei.
- Scutellaria lateriflora tarczyca boczno kwiatowa występująca jedynie na podmokłych terenach Ameryki Płn.
- Scutellaria galericulata tarczyca pospolita występująca również w Polsce choć jest dość rzadka.

Tarczyca bajkalska kwiat

Tarczyca Bajkalska uchodzi za roślinę mrozoodporną, nie groźne dla niej są Syberyjskie mrozy. Szkodzą jej natomiast ciepłe wiosenne dni z nocnymi przymrozkami. W warunkach górskich (Bieszczady) nie ma problemu z przemarzaniem, bo śniegi zalegają długo i późno rusza wegetacja. Na niżu i w centralnej Polsce młode siewki wymagają okrywania przez pierwszą zimę.

Wiosenne (koniec kwietnia) wschody tarczycy Bajkalskiej

Wiosną z podziemnego grubego palowego kłącza, które nie rzadko osiąga grubość 2 cm wyrastają wzniesione pędy (25-40cm) niezbyt sztywne, podbarwione czerwonawo, kanciaste. Liście lancetowate, długości 3-5 cm, z wyraźnym unerwieniem, naprzeciwległe, gęsto osadzone wzdłuż pędu; blaszka naga lub gęsto drobno owłosiona. Wierzchołki pędów pokryte są niezbyt dużymi wargowymi kwiatami barwy niebiesko do fioletowej. Kwiaty są matowe, pokryte drobniutkim włoskami, dwuwargowe, górna część ciemniejsza, długość do 3cm. Kwiaty pojawiają się stopniowo i tak tez kwitną od czerwca do sierpnia. Stopniowo też pojawiają się nasiona w formie małych orzeszków z 4 nasionami każdy. Nasiona są małe wielkości ziaren maku koloru czarnego.

Nasiona tarczycy bajkalskiej

Dojrzałe orzeszki nasienne stopniowo pękają dając spory samosiew. Wystarczy więc posadzić kilka roślin w dość dużym rozstawie 50x50 cm, by po kilku latach uzyskać spory "łan" tarczycy.

Tarczyca bajkalska prowadzona przy paliku

Uprawa jest stosunkowo prosta. Tarczyca ma małe wymagania glebowe doskonale rośnie na typowej ziemi ogrodowej o odczynie pH obojętnym do lekko kwaśnego. Wymaga stanowiska słonecznego, ale toleruje też półcień. Jak już wspomniałem tarczyca daje duży samosiew. Wysiana samoczynnie jesienią przechodzi naturalna stratyfikacje, a pierwsze wschody pokazują się wiosną następnego roku. Siew wiosenny o ile nasiona są "świeże" jest również skuteczny, choć przeprowadzona sztuczna zimna stratyfikacja (lodówka) daje o wiele większy procent kiełkujących nasion. Nasiona moczymy w wodzie przez 24h, a następnie mieszamy z wilgotnym piaskiem i umieszczamy w lodówce (dolna półka) na okres ok 3-4 tygodnie. Ważne by w całym okresie stratyfikacji piasek był stale wilgotny, tak by raz pobudzone nasiona nie przeschły, bo wtedy już nie skiełkują. Po stratyfikacji (koniec kwietnia) nasiona wraz z piaskiem wysiewamy do inspektu, pierwsze wschody pojawiają się po 3-4 tygodniach. Ważne by podłoże było dobrze ogrzane i stale wilgotne.

Siewki w pojemniku zbiorczym 2023

Roczna sadzonka w doniczce P9

Siewki w pierwszym roku nie osiągają imponujących rozmiarów. Większość z nich to pojedyncza wzniesiona ulistniona łodyga 10-15cm. Mimo to pod koniec lata większość z nich zakwita i wyda pierwsze wątpliwej jakości nasiona. Nasiona jako materiał siewny zbieramy tylko z 3-4 letnich i starszych roślin. Druga metodą rozmnażania (musimy posiadać roślinę mateczna) to sadzonki pędowe-zielne. Na przełomie czerwca-lipca ścinamy 10-12 centymetrowe końcówki pędów kwiatowych. Dolny koniec ogołacamy z liści zanurzamy w ukorzeniaczu i sadzimy wprost do gruntu , na rozsadnik, lub małych doniczek. Przy zapewnieniu odpowiedniego podlewania sadzonki bardzo łatwo się ukorzeniają, nawet do tego stopnia ze kwitnące nie przestają kwitnąć. Po 3-4 tygodniach gdy już widać nowe przyrosty przycinamy je w 1/2 wysokości, będą się łatwiej rozkrzewiały. Uprawę najlepiej prowadzić w rzędach podobnie jak marchew, czy pietruszkę. Tarczycę sadzimy w dość dużych 20-25cm odstępach pomiędzy roślinami w rzędach. Zabiegi agrotechniczne ograniczają się do odchwaszczania, spulchniania międzyrzędzi i okopywania rzędów.

Tarczyna 2 letnia

Tarczyca Bajkalska rośliny 3 letnia

Surowcem zielarskim jest cała roślina, choć wykorzystywany głównie jest korzeń-kłącze. Kłącze pozyskujemy z roślin 4-5 letnich lub starszych wykopywanych późna jesienią lub wczesna wiosną. Po starannym umyciu kroimy na małe plastry i suszymy temp. 50st.C. Ziele zbieramy przez cały okres kwitnięcia roślin.

 

Tarczyca Bajkalska od wieków stosowana w naturalnej medycynie Chińskiej (TCM), posiada właściwości adaptogenne i przeciwstresowe. Od niepamiętnych czasów stosowana w leczeniu infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybicznych. Naukowo potwierdzone, że skutecznie hamuje rozwój gronkowców w tym złocistego, paciorkowców i grzybów drożdżakopodobnych odpornych na antybiotyki. Wyciągi z korzenia tarczycy hamują także rozwój opornych szczepów Escherichia Coli i pozytywnie wpływają na na pracę wątroby. Tarczyca przez wielu uważana jest za cudowne zioło i stosowana na wszelkie dolegliwości, obniża poziom cholesterolu, zmniejsza możliwość powstawania zakrzepów, działa przeciwmiażdżycowo przyczyniając się do zmniejszenia ryzyka powstania zawału. Preparaty z tarczycy polepszają komfort życia, polepsza się intelekt i zdolność zapamiętywania. Wszystko to powoduje że podejmowane są próby wykorzystania tarczycy do leczenia otępień starczych w tym choroby Alzheimera.

Posiada działanie:

przeciwalergicznie i przeciwastmatycznie
przeciwzapalnie i przeciwartretycznie
żółciopędnie i antyhepatotoksycznie
przeciwmiażdżycowo i przeciwzakrzepowo
krążeniowe, nasercowe i hypotensyjne
antyoksydacyjnie i przeciw wolnorodnikowo
sedatywne, przeciwdrgawkowe i anksjolityczne
przeciwnowotworowe i cytotoksyczne
przeciwwirusowo
przeciwbakteryjnie
przeciwgrzybicznie

Naturalną koleją rzeczy w tym miejscu powinny pojawić się przepisy i porady jak stosować preparaty z tarczycy bajkalskie. Internet jest pełny tego typu porad i przepisów, a intencja tej strony jest prezentacja i pomoc w uprawie, a nie ziołolecznictwo

 

aktualizacja 20 07 2023