Pokrzyk wilcza jagoda

Pokrzyk wilcza jagoda ( Atropa belladonna )

Pokrzyk wilcza jagoda, Belladonna to tajemnicza roślina, której botaniczna nazwa wywodzi się od imienia jednej z trzech Mojr, czyli greckich bogiń losu. Atropos była najstarszą z sióstr; wyposażona w nożyce, przecinała nić życia śmiertelnika, gdy przychodził jego czas. W Polsce najpopularniejsze określenie tej krzewinki to pokrzyk wilcza jagoda. Jego etymologia sięga zamierzchłych czasów, kiedy to używano jej jako trucizny na wilki. Funkcjonują również takie nazwy, jak czarna wiśnia czy leśna tabaka. Pochodzi z rodziny psiankowatych, obfitującej w gatunki silnie trujące. Pokrzyk rośnie w miejscach wilgotnych, gdzie słońce nie dociera, a gleba jest żyzna. U nas występuje w zaroślach i na skrajach lasów, w południowej części kraju. Wizualnie jest dosyć niepozorny mimo sporych wymiarów.

 

Naturalne stanowisko w moje okolicy potok Chmielnik

 

Osiąga do około 150 cm wysokości, ma rozgałęzioną łodygę oraz duże owalne liście. Kwitnie w okresie między majem a sierpniem. We wrześniu natomiast brunatno-fioletowe kwiaty wydają owoce – fioletowoczarne błyszczące jagody wielkości czereśni. Pokrzyk aktualnie objęty jest ochroną częściową, wpisany na czerwona listę jako zagrożony wyginięciem. 

 

Pokrzyk w zbliżeniu w okresie kwitnienia

 

Powodem objęcia rośliny ochroną jest zanikanie w przeszłości naturalnych stanowisk z powodu pozyskiwania surowca zielarskiego. Jest rośliną lecznicza i zarazem silnie trującą. Wszystkie jego części zawierają toksyczne alkaloidy, a najwięcej owoce o korzenie. Spożycie nawet kilku owoców powoduje silne pobudzenie i halucynacje Następnie pobudzenie nasila się aż do wystąpienia napadów szału, nierozpoznawania otoczenia, światłowstrętu, występują m.in. zaburzenia mowy, w końcu utrata przytomności i w skrajnych przypadkach zgon.

Pokrzyk rozmnażamy poprzez wysiew z nasion lub poprzez podział karpy korzeniowej wczesną wiosną. Rozmnażanie poprzez podział karpy korzeniowej jest łatwe i daje szybki efekt, już w tym samym roku roślina wydaje 1-2 wysokie pędy kwiatowe i zakwita. Żeby tak rozmnażać wilczą jagodę musimy posiadać odpowiednią roślinę mateczną . Pisząc odpowiednią myślałem o takiej której karpa korzeniowa jest odpowiedni rozrośnięta, czyli taka co ma minimum 4-5 lat.

 

Pokrzyk dość późno zaczyna wegetacje, ale wschody są imponujące

 

Inna alternatywą jest wysiew nasion i tu najlepsze efekt uzyskujemy poprzez wysiew, a w zasadzie zakopanie całych owoców-jagód. Ważne by owoce z nasionami były bardzo dojrzałe, najlepiej takie które już zaschły. Znajdziemy je na pędach kwiatowych, albo na ziemi pod rośliną. Owoce zakopujemy jesienią na głębokość 2-3 cm i pozostawiamy siłą natury by poprzez zimę nastąpiła naturalna stratyfikacja. Pierwsze wschody pojawiają się wiosną roku następnego. Z związku z faktem że w jednej jagodzie jest sporo nasiona wschody należy przerzedzić jak tylko podrosną do takiej wielkości ze jest to możliwe, zostawiając 2-3 siewki.

 

Nasiona wilczej jagody

 

Jeżeli dysponujemy nasionami które zostały pozyskane z dojrzałych jagód i wysuszone musimy przed wysianiem podać je procesowi zimnej stratyfikacji. Najpierw nasiona moczymy w zimnej nie chlorowanej wodzie przez ok. 24h. W trakcie moczenia może 1-2 razy zmienić wodę. Po odsączeniu nasiona mieszamy z wilgotnym piaskiem i umieszczamy w małym pojemniku, w lodówce (dolna półka) na okres ok 3-4 tygodnie. Ważne by w całym okresie stratyfikacji piasek był stale wilgotny, a nie zalany wodą. Okresowo należy kontrolować wilgotność, tak by raz pobudzone nasiona nie przeschły, bo wtedy nie skiełkować. Po skończonej stratyfikacji nasiona wraz z piaskiem wysiewamy do większego pojemnika np. małej skrzynki balkonowej wypełnionej w ¾ typowym podłożem kwiatowym i umieszczamy w ciepłym miejscu. Po dobrze przeprowadzonej stratyfikacji pierwsze wschody pojawiają się po 3- 4 tygodniach, ważne by w tym czasie zapewnić stale wilgotne podłoże. Po kilku tygodniach gdy siewki podrosną i mają 2-3 liście właściwe możemy je przesadzić do doniczek, a w połowie lata do ogrodu. 

 

Sadzonki pokrzyku (koniec czerwca) pozyskane z siewu nasion

 

Wybierając stanowisko należy uwzględnić preferencje, czyli miejsce zacienione i żyzne podłoże. Mając na uwadze że owoce są „atrakcyjne” i słodkie należy wybrać i zabezpieczyć stanowisko tak, by nie miały do niego dostępu osoby postronne i dzieci przebywające w ogrodzie. 

 

Kwiat pokrzyku

 

W pełni dojrzały owoc

 

Jak już wspomniano na wstępie pokrzyk jest silnie trujący i zarazem leczniczy. 

Produkowane z pokrzyku preparaty lecznicze zmniejszają napięcie mięśni gładkich, działają hamująco na układ nerwowy przywspółczulny, rozszerzają źrenicę oka, zmniejszają wydzielanie wszystkich gruczołów. Znajdują zastosowanie w okulistyce podczas badania oka (atropina), a także w leczenia kaszlu, kolki nerkowej i żółciowej, astmyi schorzeń żołądkowo-jelitowych. 

 

Aktualizacja 14 10 2024