Szczeć pospolita

Szczeć pospolita (Dipsacus Silvester) należy do większej rodziny roślin szczeciowatych ok. 15 gatunków. W warunkach naturalnych występuje, południowa i wschodnia Europa, Azja mniejsze (Liban Syria Turcja), oraz Afryka północna. Jej nazwa rodzajowa "Dipsacus" pochodzi od greckiego słowa "spragniony" Jest to nawiązanie do miseczek z wodą deszczową jakie tworzą nasady liści pędowych.

Jest podstawowa i co najważniejsze łatwo dostępną rośliną w leczeniu boreliozy, czasem też jest uprawiana jako roślina ozdobna i na suche bukiety.

Kwitnąca szczeć

Szczeć pospolita do wysoka dwuletnia roślina zielna. W pierwszym roku z mięsistego silnie rozgałęzionego korzenia wyrasta rozeta liści odziomkowych. Liście rozetowe krótkoogonkowe, długie nawet do 40-50, podłużne jajowate, w dolnej części pokryte grubymi kolcami. Liście są silnie unerwione i wyglądają jakby były pomarszczone. Wiosną w drugim roku po wysianiu liście zaczynają się wznosić, potem żółkną i zamierają, a w ich miejscu pojawia się gruby pęd kwiatowy. Pęd wysokości 2-2,5m, gruby dęty, pokryty nachodzącymi na siebie liśćmi tworzącymi coś w rodzaju miseczki, w której gromadzi się woda.

Szczeć rozeta

Pędy kwiatowe gęsto pokryte kolcami, w górnej części silnie rozkrzewione, każdy wierzchołek zwieńczony jest kwiatostanem. Kwiatostan w kształcie jajowatej główki, 6-10cm długości. Szczeć zaczyna kwitnąć od lipca do sierpnia. Początkowo w środkowej części kwiatostanu pokazuje się jeden pierścień kwiatów, potem dzieli się na dwa pełzające. Wraz z przekwitaniem pojawiają się nasiona, które również dojrzewają systematycznie tak jak kwitły kwiaty.

Nasiona szczeci

Szczeć jest łatwa w uprawie, dobrze rośnie na każdym podłożu, preferuje jednak stale wilgotne i słoneczne stanowisko. W warunkach naturalnych daje duży samosiew, nasiona które nie skiełkują od razu potrafią przeleżeć w ziemi i skiełkować nawet po kilku latach nieobecności na danym stanowisku. Dlatego szczeć przez wielu botaników uważana jest za roślinę inwazyjną. Najlepszym terminem do wysiewu nasion to wczesna jesień (naturalne warunki-samosiew), z powodzeniem szczeć możemy także wysiać wczesną wiosną. Wysiew najlepiej od razu na miejsce stałe, wtedy szczeć wytworzy odpowiednio silny i głęboki system korzeniowy, co jest bardzo wskazane gdy sadzimy szczeć w celu pozyskania surowca leczniczego.

Samosiew szczeci

Samosiejki pojawiają się dość gęsto dlatego gdy tylko trochę podrosną, należy je "przerwać" i ograniczyć do 4-6 roślin na metr kw. Szczeć możemy też wysiać do większego pojemnika i w fazie 2-3 liści zrobić sadzonki doniczkowe, które w lato przesadzamy na miejsce stałe W każdym z przypadków warto pamiętać by zachować odpowiednie odstępy miedzy sadzonkami. Szczeć to naprawdę imponujące roślina dlatego sadzimy ją w rozstawie 50x50 lub większym. Taki rozstaw gwarantuje, że rośliny wytworzą odpowiedni system korzeniowy, a liście rozetowe szybko zakryją podłoże i szczeć nie będzie wymagać zabiegów odchwaszczania. Liście rozetowe zabezpiecza tez podłoże przed nadmiernym parowaniem i przesychaniem

Sadzonki doniczka produkcyjna P8

2 letnia szczeć przed kwitnięciem najlepszy moment do kopania kłączy na nalewkę

Kłącze szczeci

Surowcem zielarskim jest korzeń jak i liście szczeci. Surowce obfitują w kwas chlorogenowy, chinowy i kawowy, ponadto w istotne irydoidy: cefelarozyd (=scabiozyd), dipsakotynę i dipsakan (glikozyd), trójterpeny (kwas ursolowy), saponiny i alkaloidy. Kwasy fenolowe wykazują działanie bakteriostatyczne, ochronne na miąższ wątroby(hepatoprotekcyjne), przeciwzapalne i immunostymulujące. Irydoidy mają działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i antybiotyczne. Kwas ursolowy wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwzapalną.

Preparaty z szczeci stosowane są w leczeniu:

Boreliozy

Reumatyzmu

Chorób płuc

Dny moczanowej

Wrzody żołądka