Pomurnik lekarski (Parietaria officinalis) 

Pomurnik lekarski, Parietaria lekarska bylina z rodziny pokrzywowatych. Nazwa rodzaju do którego w zależności od źródła należy 20-30 gatunków. Nazwa rośliny pochodzi od łacińskiego „paries” bariera, ściana. Nazwę tę zawdzięcza charakterystycznemu siedlisku. W warunkach naturalnych występuje w klimacie umiarkowanym Europy aż po Ukrainę. W Polsce nieliczne rozproszone stanowiska do wysokości 900m n.p.m., głównie w rejonach południowo zachodnich, jako zdziczały relikt dawnych przyklasztornych upraw. Jego typowe stanowisko to szczeliny wychodni skalnych, gruzowiska, stare mury, gdzie jest w stanie przetrwać zimę. Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii bliski „bliski zagrożeniu”

Pomurnik dorasta do wysokości ok 80cm, łodyga pojedyncza, rzadko rozdwojona, kutnerowata. Liście błyszczące bez przylistków, skrętoległe, jajowato lancetowate, 8 cm długości i 4 szerokości, spodem jaśniejsze. Kwitnie całe lato, od maja do października. Kwiaty drobne, kremowo zielonkawe, obupłciowe znajdują się na wierzchołkach małych gałązek, podczas gdy kwiaty męskie i żeńskie, znajdują się w kątach liści. Owocem mały jednonasienny orzeszek w kształcie oliwki. Cechą charakterystyczną jest fakt że nasiona się nie osypują, a opadają razem z okwiatem. Pomurnik rozsiewany jest przez zwierzęta, okwiat łatwo się czepia ich sierści. 

Uprawa pomurnika lekarskiego jest bardzo prosta i możliwa w naszych warunkach klimatycznych. Wystarczy mu stworzyć odpowiednie warunki by przetrwał zimę. Obserwując pokrywę śnieżna nawet w srogą zimę, łatwo zauważyć że w pobliżu większych kamieni, czy fundamentów zabudowań śnieg do nich nie przylega. Zjawisko to szczególnie widoczne jest od południowej strony. Sprawcą jest słońce które w ciągu dnia nagrzewa kamienie - mury, nocą kamienie oddaje to ciepło podwyższając temp podłoża. Jeżeli w takim miejsce posadzimy roślinę, to jest w stanie przezimować w Polsce bez konieczności okrywania. Od kilka lat (Pogórze Dynowskie) uprawiam pomurniki posadzone bezpośrednio przy starym kamiennym fundamencie i nie zauważyłem by przemarzały. Co roku część nadziemna zamiera, a wiosną szybko odrastają z podziemnego kłącza. Posadzony bez „wspomagania” murem kłącze często wymarza. Stanowisko po pomurniku nie zostaje puste, dzięki sporemu samosiewowi na wiosnę się odradza z nasion. 

Pomurnik zdecydowanie preferuje stanowisko zacienione, lub takie na którym słońce operuje 1-2 godziny dziennie. Preferencje te widać po kilku latach uprawy, gdy pomurnik stworzy duże zbiorowisko kępy roślin. Zbiorowisko to powstanie tylko w granicach optymalnego nasłonecznienia. 

Pomurnika rozmnażamy poprze wysiew nasion, oraz poprzez kłącza. Optymalna metoda to podział kłączy rośliny matecznej. Wczesną wiosną wykopujemy kłącze, dzielimy na mniejsze kawałki i sadzimy od razu na miejsce stałe, stosują odstępy 30 cm. Sadzony fragment kłącza nie musi być zbyt duży, wystarczy kilka cm, ważne by było min jedno uśpione „oczko”. Już po kilku dniach zabaczymy pierwsze pędy, a do zimy powstanie spora kępa. Drugą metodą rozmnażania to wysiew nasion. Pomurnik daje duży samosiew, optymalnym terminem wysiewu jest późna jesień, od razu na miejsce stałe. Siejemy po kilka nasion w odstępach 30 cm. Wysiew wiosenno-letni wymaga poddaniu nasion 3-4 tygodniowej zimnej stratyfikacji. Pomurnik nie wymaga nawożenia i zabiegów agrotechnicznych. Jako roślina ruderalna da radę w każdych warunkach. Początkowo wymaga trochę odchwaszczania, gdy zdominuje stanowisko zabieg ten jest zbędny.

Cała roślina jest lecznicza zarówno ziele zbierane w okresie gdy kwitnie, jak i kłącze wykopywane późną jesienią. W medycynie ludowej zioło to znane od tysięcy lat, ze względu na działanie moczopędne, jako środek uspokajający przy przewlekłym kaszlu oraz jako balsam na rany i oparzenia. W europejskim ziołolecznictwie uważa się, że działa regenerująco na nerki, wspierając i wzmacniając ich funkcję. 

Pomurnik jest skutecznym lekarstwem na kamice nerkową i pęcherzową, rozpuszcza kamienie i zapobiega powstawaniu nowych w układzie moczowym. Skutecznie leczy stany zapalne i infekcje górnych i dolnych dróg moczowych. Poprawiając kondycję układu moczowego usuwa wodę nadmiar wody z organizmu, zmniejszając obrzęki. Przyjmowany regularnie leczy artretyzm i wypłukuje złogi reumatyczne. Sproszkowany korzeń łagodzi problemy oskrzelowe i astmę. Świeże liście działają kojąco i można je stosować na wszelkiego rodzaju rany i oparzenia.

Aktualizacja 16 07 2023.